کیوریتوریال، زبان نوین هنری

ما مردمان این مرز و بوم رفتارهای پیچیده‌ای داریم که گه‌گاه خودمان را هم دچار سرگیجه می‌کند. از یک سو پدیده‌های جدید و نوظهور را با چنان شوقی در آغوش می‌گیریم که گویی آشنایی گمگشته را یافته‌ایم و گاه چنان با تعصب به رفتارهای عهد عتیق می‌چسبیم که انگار نه انگار زمانه عوض شده و ما در روزگار جدیدی زیست می کنیم.

واژه های جدید را به سرعت یاد می گیریم و طوری از آن‌ها داد سخن می‌دهیم که انگار خود واضع آن بوده‌ایم ولی صدافسوس که در رفتار، با همان چیزهایی روبه رو هستیم که سال‌ها و شاید قرن‌هاست که از بابتشان در عذابیم.

کیوریت، کیوریتنگ، کیوریتوریال، هنرگردانی، هنربانی و واژه‌های مشابه همین کارکرد را برای ما دارند. روی کاغذ و در سخنوری بسیار زیبا و دلنشین و خواستنی‌اند و پای عمل که به میان بیاید، ترجیح ما این است که همان نظام استاد و شاگردی و مراد و مریدی را در پیش بگیریم که در آن، کسی می‌گوید و کسی می‌شنود و صد البته بهتر است آنکه می‌گوید ما باشیم و آن که می‌شنود دیگری!

متاسفانه از گفتار که به کردار می‌رسیم، ما همان آدمی می‌شویم که نه کار جمعی را درک می کند و نه دیگر واژه‌ها برایش معنایی دارند، حالا این واژه‌ها می خواهند مُد باشند یا دِمُده. آنچه مهم است خواست ما است و تحقق آن!

حقیقت آن است که دنیای مدرن و جهان هنر معاصر، دنیای تعصبات نیست بلکه رویکردی جمعی و تعاملی به خود گرفته است و شاید از همین روست که این روزها کیوریت و کیوریتور بیش از پیش در فضای هنری معاصر جهان و به طبع آن در جهان هنر ایران اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

اکنون این ماییم و این جهانی که می‌خواهد تجربه جمعی از رویدادها، تجربیات و احساسات هنرمندان را جایگزین تجربه فردی شخص هنرمند کند، دنیای جدید، ما را به فراتر رفتن از «خود» می‌خواند، فضایی که تعامل را می‌طلبد و هر روز که می‌گذرد ساختارهای گذشته و مفاهیمی همچون، فردگرایی و نبوغ هنرمندانه را به چالش می کشد.

اکنون این فضای تعاملی است که در دنیای هنر ابراز وجود می‌کند و قواعد و مقررات خاص خود را می‌طلبد؛ قوانینی که از هنرمندان می‌خواهد خواسته های شخصی خود را در مسیر اهداف بزرگ‌تر و برای رسیدن به معنایی وسیع‌تر، کنار بگذارند و طرحی نو دراندازند.

کیوریتور، نمایشگاه‌گردان، هنربان یا هر نامی که می‌خواهید بر آن بگذارید، فردی یا نهادی است که کار خلق هنری را از طریق تعامل، همکاری و حمایت کردن انجام می‌دهد و این زبان جدید هنر معاصر است و آن‌هایی در آن ماندگار خواهند شد که این زبان نوین را بیاموزند؛ زبانی که به رفتارها و کردارها بیش از واژه‌ها اهمیت می‌دهد.

نویسنده : آرش سلطانعلی

۱ مرداد ماه ۱۳۹۸